[ Pobierz całość w formacie PDF ]

w sposób wolny od obwiniania kogokolwiek.
Podejścia środowiskowe i polityczne Refleksja i terapia feministyczna
wyróżniają się na tle społecznie motywowanych poglądów na napięcia
wewnętrzne człowieka. Podejście feministyczne nie różni się od klinicznego
pod względem nacisku, jaki kładzie się w nim na pogląd, że
samouszkodzenie jest sposobem radzenia sobie z trudnościami. Jednakże
tam, gdzie punktem wyjścia dla podejścia klinicznego jest jednostka,
podejście feministyczne podkreśla odmienność doświadczeń mężczyzn i
kobiet, a także innych grup społecznych. Burstow (1992) twierdzi, że w
społeczeństwie patriar-chalnym wszystkie kobiety podejmują jakiś rodzaj
cielesnego samouszkodzenia (takiego choćby jak wyrywanie włosów) i w
istocie rzeczy są do tego zachęcane. Dalej autorka ta mówi, że terminu
 samookale-czenie" używa się wyłącznie w odniesieniu do takich form i
nasileń samouszkodzeń, które nie uzyskały przyzwolenia społecznego.
Wszelkie inne (to znaczy takie, na które społeczeństwo przymyka oczy)
samouszkodzenia nie są ogólnie rzecz biorąc postrzegane jako szkodliwe.
Pragniemy podkreślić wagę stwierdzenia Burstow, że samookalecze-
nie zawiera w sobie czynnik  psucia", które może być odzwierciedleniem sprzeciwu
wobec reguł dotyczących piękna i kobiecego ciała. Takie ujęcie samouszkodzeń
znajdzie swe rozwinięcie w rozdziale trzecim.
Ujęcia omawianego tematu z perspektywy osób dokonujących samouszkodzeń
(Harrison, 1996; Pembroke, 1995) często podkreślają wartość samouszkodzenia jako
kreatywnego stylu radzenia sobie w społeczeństwie, które krzywdzi swych członków,
a zarazem siebie samo. Z jednej strony niektóre z tych ujęć mogą stanowić dla
jednostki z
ródło dowartościowania, wsparcia i empatii. Z nich wyłoniły się też bardzo
potrzebne refleksje będące wyzwaniem dla stanowiska i praktyki klinicznej,
doprowadzając do powstania pomysłów wypracowania podejścia, które promowałoby
uprawomocnienie jednostki. Obawiamy się jednak, że niektórzy badacze
koncentrujący się na osobach uszkadzających się, mogą mieć problemy wynikające z
niedostatecznego zrozumienia tego zjawiska, a także z niezdolności do odczucia
ogromnego napięcia, które leży u podstaw samookaleczeń, i zmierzenia się z nim.
Akceptacja i potwierdzanie sÄ… niezwykle istotne w reagowaniu na samookaleczenia,
przede wszystkim jednak ważne jest to, aby akceptować osoby dokonujące ich ze
względu na to, kim są, a nie ze względu na to, co robią.
Rozdział 2
KULTUROWY I HISTORYCZNY
KONTEKST SAMOUSZKODZEC

Samouszkodzenia są często postrzegane jako szokujące, przerażające, niepojęte i
odpychające. Celowe powodowanie obrażeń własnego ciała uważa się zazwyczaj za
coś złego, niewłaściwego, budzącego obrzydzenie większe nawet niż przemoc
stosowana wobec innych ludzi. Nowoczesne społeczeństwa Zachodu uznają za
 obłąkańcze" samookale-czenia, które w innych kontekstach mogą być
interpretowane jako mające określone znaczenie religijne i społeczne. W końcu
okaleczanie ciała (dokonywane samodzielne lub przez inne osoby) stanowi element
długiej, uniwersalnej tradycji ludzkości, spełniając w niej od dawien dawna ważne
funkcje, zarówno w życiu grup, jak i całych społeczeństw. Okaleczanie ciała i
puszczanie krwi w wielu kulturach były (i nadal są) nośnikiem rozmaitych głęboko
symbolicznych treści. Niekiedy są to rany zadawane przez człowieka samemu sobie,
ale za aprobatą społeczności, w której się to dokonuje. Naszym zdaniem jednak z
samouszkodzeniami wiążą się również te praktyki cieszące się przyzwoleniem
społecznym, w których rany zadaje się innym. Czasem jednostki dobrowolnie
poddają się okaleczeniu. Kiedy indziej rodzice wyrażają zgodę na okaleczanie swych
dzieci bÄ…dz
też przedstawiciele społeczności sankcjonują zadanie fizycznych
uszkodzeń ciała określonym jednostkom.
W niniejszym rozdziale przyjrzymy się niektórym metodom celowego
okaleczania ciała stosowanym na przestrzeni wieków w różnych społeczeństwach, a
także wielorakim funkcjom, jakim ono służyło. Nakreślimy szereg paraleli pomiędzy
tamtymi metodami a współczesnymi praktykami stosowanymi do dziś w
społeczeństwie zachodnim (zarówno w jego głównym nurcie, jak i w subkulturach).
Przejdziemy następnie do zbadania związków pomiędzy tymi społecz
nie usankcjonowanymi zwyczajami a samouszkodzeniami podejmowanymi pod
wpływem napięcia psychicznego. W tym miejscu pragniemy wyrazić swą
wdzięczność Armandowi Favazza za jego przełomowe i wnikliwe badania dotyczące
praktyk okaleczających całego świata. Przygotowane przez niego opracowanie
gromadzące wyniki badań w tej dziedzinie (Favazza, 1987) jest bezcenne i w tym
rozdziale często przytaczać będziemy przykłady praktyk, które on sam
zidentyfikował. Dalej jednak przejdziemy do przedstawienia naszej własnej analizy
sa-mookaleczenia, która w sposób zasadniczy różni się od zaproponowanej przez
Favazzę. Po pierwsze kładziemy nacisk raczej na funkcję, nie zaś na typologię
samookaleczeń. Po drugie preferujemy niepatologiczne ujęcie samouszkodzeń jako
zachowań znaczących i adaptacyjnych. Jakkolwiek Favazza dokumentował i wyrażał
swe zrozumienie dla  bezmiaru praktyk kulturowych, postaw i przekonań [...]
tworzących teatr, na którego scenie rozgrywa się samookaleczenie" (Favazza, 1987,
s. xxiii), jednak samouszkodzenia podejmowane przez osoby pozostajÄ…ce pod
wpływem napięć psychicznych w naszej własnej kulturze postrzegał on jako
 dewiacyjne", wynikające z  choroby umysłowej", aczkolwiek spełniające u
jednostki doraz
ną funkcję  zaradczą" (s. 191-192). W przeciwieństwie do niego
argumentować będziemy za tym, że samouszkodzenia zostały zaklasyfikowane do
patologii na skutek arbitralnych i dyskryminujących podziałów na normalne i
 dysfunkcjonalne" bÄ…dz
zrozumiałe i obłąkańcze cechy ludzkiego zachowania.
Leczenie i zapobieganie chorobie
Okaleczanie ciała oraz puszczanie krwi w wielu społeczeństwach stanowi ważny
element praktyk uzdrawiających. Częstym zjawiskiem jest okaleczanie ciała chorego,
zdarza się też wykorzystywanie krwi lub części ciała innych osób dla ich właściwości
uzdrawiajÄ…cych, czasami samookaleczenie stanowi zasadniczy element procesu
nabywania mocy uzdrowicielskiej. Leczenie często polega na podejmowaniu prób
usunięcia z ciała przyczyny choroby. Favazza (1987, s. 33) przytacza przykład
praktyki z wysp Pacyfiku, polegającej na otwieraniu ciała człowieka w celu
uwolnienia szkodników, które wedle wierzeń znajdują się w jego wnętrzu, powodując
chorobÄ™. Z kolei trepanacja to stara i dawniej znacznie rozpowszechniona praktyka,
w trakcie której nacina się czaszkę lub wierci w niej otwór celem zmniejszenia
ciśnienia bądz
też uwolnienia złych duchów będących rzekomo przyczyną choroby.
Okaleczanie ciała z zamiarem wypuszczenia zeń złych mocy, złych  humorów" lub
złej krwi w przekonaniu o ich udziale w chorobie
ma swą bogatą historię. Puszczanie krwi (poprzez nacinanie żył bądz
przystawianie [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

domowewypieki.keep.pl